Problemy osobiste, natłok obowiązków czy niedosypianie skutecznie obniżają jakość życia i negatywnie wpływają na kondycję psychiczną. Chcąc stawić czoła wyzwaniom, często zapominamy o tym, co najważniejsze – o samych sobie. Jak ograniczyć stres i napięcie, które mimowolnie pojawiają się w naszym życiu, utrudniając funkcjonowanie? Kiedy niemożliwe jest odcięcie się od stresogennych sytuacji, można w naturalny sposób przystosować się do nich. Nieocenioną pomocą w redukcji stresu i w przywróceniu wewnętrznego balansu jest ashwagandha, znana szerzej jako żeń-szeń indyjski.
Z tego tekstu dowiesz się:
- Jak działa na organizm ashwagandha?
- W jakiej formie stosuje się żeń-szeń indyjski?
- Co znajduje się w składzie ashwagandhy?
Czym jest ashwagandha?
Ashwagandha (Withania somnifera, zwana również witanią ospałą, żeń-szeniem indyjskim i wiśnią zimową) jest rośliną z rodziny psiankowatych rosnącą naturalnie w południowo-wschodniej Azji oraz, nieco rzadziej, w Afryce, Australii i krajach basenu Morza Śródziemnego. Niewielkie krzewy o delikatnie wydłużonych liściach rodzą kwiaty w kształcie dzwonków, z których rozwijają się okrągłe owoce o czerwono-pomarańczowej barwie. Korzenie rośliny roztaczają specyficzny, intensywny zapach.
Ashwagandha jest ważnym elementem ziołowych mieszanek ajurwedyjskich mających w naturalny sposób wpływać na zdrowie fizyczne, psychiczne i równowagę duchową. W medycynie naturalnej wykorzystywany jest przede wszystkim korzeń rośliny. Liście, kwiaty, ziarna i owoce stosowane są na nieco mniejszą skalę. Podstawowym elementem procesu produkcji suplementów jest suszenie i mielenie korzenia w drobny proszek. Na rynku dostępne są suplementy formie kapsułek (jedno- lub dwuskładnikowych) oraz kropli, herbat i proszków.
Ashwagandha – skład
Liczne badania udowadniają, że spożywanie ashwagandhy przynosi organizmowi szereg korzyści. Swoją popularność roślina zawdzięcza bogatemu składowi. Żeń-szeń indyjski zawiera między innymi:
- ponad 40 rodzajów witanolidów, czyli laktonów steroidowych odznaczających się wysoką aktywnością biologiczną. Wykazują działanie cytostatyczne, przeciwbakteryjne, przeciwnowotworowe, antyseptyczne, hipotensyjne (obniżają ciśnienie krwi), uspokajające;
- alkaloidy – zasadowe związki organiczne, głównie pochodzenia roślinnego, stosowane w medycynie jako środki przeciwbólowe, a nawet znieczulające, przeciwskurczowe, pobudzające ośrodkowy układ oddechowy i uspokajające;
- flawonoidy hamujące wzrost patogennych mikroorganizmów, mające właściwości przeciwzapalne, antyutleniające, przeciwnowotworowe oraz detoksykujące;
- sitoinozydy niwelujące napięcie nerwowe.
Ważnym składnikiem ashwagandhy są glikowitanolidy mające działanie adaptogenne. Głównie dzięki nim ashwagandha zaliczana jest do grupy adaptogenów. Co dokładnie kryje się pod tym pojęciem?
Adaptogeny dobre z natury
Do zachowania równowagi wewnętrznej organizmu (na przykład odpowiedniej temperatury ciała, ciśnienia, równowagi elektrolitowej, utrzymania mózgu w stanie optymalnego dotlenienia) niezbędne jest współdziałanie układu nerwowego, hormonalnego i immunologicznego. Doświadczanie przewlekłego stresu powoduje zmiany we wszystkich wymienionych układach oraz zaburza funkcje układu sercowo-naczyniowego i pokarmowego, czego konsekwencją może być rozwój groźnych, przewlekłych chorób i zaburzeń, na przykład nadciśnienia, cukrzycy czy osteoporozy. Adaptogeny są naturalnymi substancjami wspierającymi organizm w walce ze stresem poprzez wzmacnianie jego prawidłowych funkcji. Przyjmowanie adaptogenów roślinnych ułatwia przystosowanie się organizmu do niekorzystnych warunków środowiskowych. Aby substancja mogła zyskać miano adaptogenu, musi być naturalna, nieszkodliwa, w niewielkim stopniu wpływać na psychiczne funkcje organizmu, wykazywać niespecyficzne działanie i mieć właściwości normalizujące. W przyrodzie znajdziemy wiele różnorodnych substancji adaptogennych. Wśród nich wyróżnić możemy między innymi wcześniej wspomniane glikowitanolidy, flawonoidy, saponozydy, fitoekdyzyny i radiolozyny.
Ashwagandha jako adaptogen – jak działa na organizm?
Regularne przyjmowanie ashwagandhy pozwala kontrolować homeostazę. W jaki sposób roślina działa na ludzki organizm? Oto najważniejsze właściwości wiśni zimowej:
- obniżenie uczucia lęku i napięcia, lepsze samopoczucie psychiczne – badania dowodzą, że ashwaganda obniża poziom tribuliny w mózgu (czyli białka będącego klinicznym wskaźnikiem poziomu lęku) oraz kortyzolu. Przyjmowanie suplementu redukuje stres, poprawia nastrój i koncentrację, pomaga zasnąć;
- ochrona komórek nerwowych przed toksynami, truciznami oraz wolnymi rodnikami, stymulacja produkcji substancji przeciwutleniających (dysmutazy ponadtlenkowej, katalazy i peroksydazy glutationowej);
- zwiększenie wytrzymałości na zmęczenie i tolerancji organizmu na wysiłek;
- obniżenie poziomu cukru we krwi;
- wsparcie wątroby i żołądka – sitoindozydy i witanozydy działają odtruwająco i regeneracyjnie na wątrobę, zmniejszają ryzyko wystąpienia wrzodów żołądka i jelit, wyrównują pH organów;
- zwiększenie ruchliwości plemników;
- regulacja pracy tarczycy.
Ashwagandha jest nie tylko środkiem leczniczym, ale również profilaktycznym. Jej regularna suplementacja może zredukować ryzyko zachorowania na raka, zwłaszcza piersi, jelita grubego, trzustki i płuc. Składniki zawarte w korzeniu wyrównują poziom białych krwinek we krwi i usprawniają regeneracje organizmu po przebytej chemioterapii. Naukowcy przeprowadzający badania laboratoryjne nad rośliną zwracają uwagę na ogromny potencjał ashwagandy w leczeniu demencji oraz choroby Alzheimera.
Ashwagandha – przeciwwskazania
Żeń-szeń indyjski jest substancją w wyraźny i konkretny sposób oddziałującą na organizm. Lekarze zaznaczają, że z jego spożywaniem powinny wstrzymać się kobiety karmiące i będące w ciąży oraz osoby walczące z nadczynnością tarczycy. Ashwagandha może nasilać działanie leków przeciwlękowych, nasennych i uspokajających, dlatego nie powinna być z nimi łączona. Ponadto, osoby stosujące ashwagandhę nie powinny spożywać alkoholu. Dla pełnego bezpieczeństwa i efektywności kuracji zaleca się przyjmowanie suplementu w standaryzowanej formie z określoną zawartością składników aktywnych. Standardowo dzienna porcja suplementacyjna ekstraktu z korzenia żeń-szenia indyjskiego wynosi 300 mg.
Źródła:
- https://www.researchgate.net/publication/299135622_Adaptogeny_korygujace_reakcje_organizmu_na_stres_i_zaburzenia_homeostazy_-_pomoca_w_prewencji_chorob_cywilizacyjnych_Adaptogens_correcting_body%27s_response_to_stress_and_the_disruption_of_homeostasis_-
- https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2020/03/Uchwała-nr-7-2020-Withania-somnifera-L.-Dunal.pdf_Dunal)_(1).pdf
- https://solgar.pl/leksykon/ashwagandha?pdf=875
- https://www.doz.pl/czytelnia/a13462-Ashwagandha__czym_jest_i_jak_dziala_Wlasciwosci_zastosowanie_i_przeciwwskazania_do_stosowania_zen-szenia_indyjskiego
