Z pewnością zauważyliście, że duża część reklam – telewizyjnych, radiowych czy internetowych – dotyczy dbałości o szeroko pojęte zdrowie. Trafiając na kolejną z nich, warto zadać sobie pytanie, do kupna czego zachęca nas spot, plakat lub banner. Czy dany produkt jest wciąż suplementem diety czy może już lekiem? Odpowiedź na to pytanie ułatwi nam poznanie podobieństw i różnic między lekami i suplementami diety.
Z tego tekstu dowiesz się:
- Co różni leki i suplementy diety?
- Jakie są podobieństwa między tymi produktami?
- Na co zwracać uwagę podczas świadomych zakupów?
Reklama dźwignią handlu. Także w branży farmaceutycznej
W ostatnich latach w rodzimych mediach roi się od reklam zachęcających nas do zakupu preparatów na poratowanie zdrowia. Reklamodawcy sugerują nam istnienie pewnych dolegliwości, z których, bez obejrzenia filmiku lub billboardu, nie zdawalibyśmy sobie sprawy. Ziarno niepewności pada na żyzny grunt, bo dbałość o zdrowie własne i pozostałych członków rodziny jest, niezmiennie od lat, wśród priorytetów statystycznego Polaka. Kupujemy więc reklamowany środek mający za zadanie poprawę naszego samopoczucia lub zmniejszenie ryzyka wystąpienia poważniejszych problemów. Udając się na zakupy, rzadko zadajemy sobie pytanie, czym konkretnie jest dany specyfik i w jakim celu został wyprodukowany. Sięgając po kolejny z reklamowanych produktów, warto bliżej przyjrzeć się opakowaniu, a najlepiej skonsultować zasadność jego stosowania z lekarzem, farmaceutą lub dietetykiem. Przed dodaniem do koszyka należy sprawdzić też, czy produkt jest lekiem czy suplementem diety. Różnice między obiema grupami produktów są znaczące. Niestety, w lawinie reklam, w której leki i suplementy diety są przedstawiane w analogiczny sposób, konsument ma prawo poczuć się zdezorientowany. Z myślą o osobach pragnących świadomie dbać o to, co najważniejsze przygotowaliśmy artykuł opisujący podobieństwa i różnice między leki i suplementami diety. Zacznijmy od tych pierwszych.
Leki leczą dolegliwości
Lek jest wyrobem medycznym mający właściwości terapeutyczne. Jego zadaniem jest zapobieganie dolegliwościom (np. zmniejszenie gorączki, uśmierzanie bólu), diagnozowanie choroby czy niwelowanie stanów zapalnych lub zwalczanie patogenów odpowiedzialnych za wywołanie niekorzystnych zmian. Leki stosujemy w celu przywrócenia utraconych funkcji fizjologicznych organizmu. Owe dysfunkcje są rezultatem powstania choroby. Leki dzielimy na dwie grupy – wydawane na receptę i te bez recepty. To, że dany produkt możemy kupić bez pisemnego pozwolenia lekarza, nie oznacza, że jest on mniej skuteczny. Chodzi raczej o to, że przyjmowanie leków dopuszczonych do obrotu bez recepty niesie ze sobą mniejsze ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. Niezależnie od tego, czy medykament jest dostępny na receptę czy bez niej, zawsze dobrym pomysłem jest zapytanie lekarza o konieczność jego stosowania.
Suplementy diety wspomagają, nie leczą
Suplement diety jest wyrobem spożywczym (czyli w gruncie rzeczy żywnością), którego zadaniem jest wsparcie organizmu w codziennym funkcjonowaniu. Jego rolą nie jest więc walka z chorobą, ale lepsze samopoczucie na co dzień. Suplementacja jest zasadna w momencie, gdy ciało zgłasza zapotrzebowanie na substancję, której nie możemy mu dostarczyć w spożywanych posiłkach. Z takimi sytuacjami spotykamy się np. w okresie ciąży, intensywnych treningów, upałów czy długiej ekspozycji na stres. We wszystkich tych (i wielu innych) przypadkach suplementy diety mogą poprawić nasze samopoczucie – nie niwelują jednak przyczyny ewentualnej choroby. Dla przykładu ziołowe pastylki do ssania mogą doraźnie uśmierzać ból gardła i nawilżać błonę śluzową, a przez to redukować dyskomfort podczas przełykania, ale nie unicestwiają wirusa odpowiedzialnego za wywołanie zapalenia gardła. Suplementy nie leczą, choć mogą działać uzupełniająco w razie walki z chorobą, w której pierwsze skrzypce odgrywa lek. Możemy też powiedzieć, że po leki sięgają chorzy, a po suplementy diety osoby zdrowe. Wracając do suplementów, zwykle mają one postać tabletek, kropli, saszetek lub kapsułek, w których znajdziemy skoncentrowane dawki witamin i minerałów.
Suplement diety a lek – kwestie prawne
Różnica między obiema grupami produktów ma także swój wymiar prawny. Kwestie związane z lekami zostały omówione w Ustawie Prawo Farmaceutyczne, natomiast suplementy podlegają pod Ustawę o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Różne są także wymogi związane z wprowadzeniem na rynek obu specyfików. Sprzedaż leku jest poprzedzona dokładnymi badaniami i opasłą dokumentacją, którą zatwierdza Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych. Nad obrotem lekami czuwa Główny Inspektor Farmaceutyczny, a ścisła kontrola własnych wyrobów jest także w interesie samego producenta. Ewentualna wpadka mogłaby zakończyć się poważnymi kłopotami dla osoby przyjmującej lek i utratą zaufania innych pacjentów. Prawo reguluje również kwestie reklamowania leków. W teorii nie powinna ona być nachalna, pozbawiona postaci udającej lekarza lub farmaceutę, a także pokazywać konkretne, udowodnione korzyści wynikające z przyjmowania leków. Dobrymi przykładami takich materiałów promocyjnych są środki przeciwbólowe – np. Ibum, Apap, Ibuprom zatoki, Nurofen itd.
Dużo luźniejsze restrykcje prawo przewiduje dla sprzedawców suplementów diety. Ich wyroby, przed uruchomieniem dystrybucji, należy zgłosić jedynie Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu. Próżno szukać tutaj kontroli jakości, testowania bezpieczeństwa czy obowiązkowych dokumentacji. Brzmi to dość groteskowo, zwłaszcza w obliczu zakupów internetowych i powszechnego dostępu do produktów różnej maści. Tak jednak wygląda nasze prawo, a najlepszym remedium na jego nieprecyzyjność jest kupowanie suplementów diety sygnowanych logo uznanych producentów i wnikliwe czytanie składu produktu.
Suplementy diety i leki – podobieństwa
Z powyższych akapitów wynika, że granica między suplementami diety a lekami jest znaczna. Co sprawia więc, że wiele osób wciąż ma problemy z ich odróżnieniem? Pierwszym czynnikiem jest reklama i podobna (mówiący o zdrowiu, poprawie kondycji, dbałości o przyszłość własną i rodziny) narracja prezentująca obie grupy produktów. Po drugie, mylące jest to, że leki i suplementy diety możemy dostać tak w aptece, jak i na stacji benzynowej. W sklepach spożywczych oraz drogeriach leki i suplementy zajmują zwykle te same regały. Dwuznaczność może budzić też podobna forma (pastylki, kapsułki i tabletki dla wielu z nas różnią się wyłącznie nazwą) i analogiczny sposób pakowania, a także to, że za oboma towarami stoją zwykle te same marki. Wreszcie po czwarte mylące jest też to, że leki i suplementy diety zawierają te same składniki. Różnica jest taka, że w składzie leków pojawia się zwykle substancja czynna wytwarzana syntetycznie. Poza tym leki mogą zawierać podobne komponenty (np. witaminy i minerały), tyle że w przypadku leków mamy do czynienia z dużą dawką o potencjale terapeutycznym, a w suplemencie zawartość składników będzie tak niska, że nie będzie miała właściwości leczniczych, a jedynie pomocnicze.
Leki i suplementy diety – opakowania
Omawiane typy wyrobów łatwo można rozpoznać po opakowaniach. Na pudełku leku znajdziemy m.in. numer pozwolenia, informację, czy jest to preparat wydawany bez recepty (OTC) czy na receptę (Rx) oraz nazwę podmiotu odpowiedzialnego, a w środku ulotkę opisującą zasady dawkowania, skutki uboczne, przeciwwskazania itd. Pudełko suplementu z kolei jest obligatoryjnie oznaczone etykietą „Suplement diety” i próżno na nim szukać sformułowania „Lek”.
Leki a suplementy diety – podsumowanie
Sięganie po leki zawsze powinno być poprzedzone konsultacją z lekarzem lub farmaceutą, zwłaszcza jeśli mówimy o dolegliwościach, z którymi do tej pory nie mieliśmy do czynienia. Autodiagnoza i leczenie intuicyjne mogą przynieść efekt przeciwny do zamierzonego.
Większe pole manewru mamy jeśli chodzi o suplementy diety. Istnieje wiele okoliczności, w których suplementacja jest uzasadniona i potrzebna. Mowa tu o dolegliwościach z gatunku: łamliwe paznokcie czy wypadające włosy, wzdęcia, odwodnienie, spadek odporności w sezonie jesienno-zimowym, wysuszona śluzówka górnych dróg oddechowych lub kłopoty z koncentracją. Wybierając konkretne specyfiki, zawsze należy zapoznać się z ich składem (polecamy te bazujące na naturalnych ekstraktach z niewielką ilością dodatków syntetycznych) i profilem producenta, a przede wszystkim stosować się do zalecanych dawek. Dobrze dopasowana suplementacja może zdziałać cuda, ale źle dobrana może szkodzić, dlatego godnym rozważania pomysłem jest też konsultacja u dietetyka lub lekarza. Wybierając suple dla siebie, powinniśmy uwzględniać kondycję organizmu, wiek, płeć, styl życia i typ pracy zawodowej, a nie sugerować się reklamami czy poleceniami znajomych. Nie zapominajmy również, że pierwszoplanowymi czynnikami odpowiedzialnymi za nasze samopoczucie są zróżnicowana dieta i aktywność fizyczna. Suplementy diety nie powinny być ich substytutem, a jedynie uzupełnieniem.
Źródła:
- https://www.gov.pl/web/psse-wabrzezno/suplementy-diety-czy-leki
- https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/suplementy-diety-czy-leki/embed/#?secret=MfEIobW4ko
